Bệnh lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây ra; lây nhiễm từ người bệnh sang người lành qua đường hô hấp. “Bệnh lao là “kẻ giết người” thầm lặng. Cơ chế lây bệnh lao nguy hiểm hơn COVID-19 vì vi khuẩn lao có thể lây truyền qua đường không khí với các hạt mịn, lại có khả năng đối phó, thích nghi với những điều kiện khắc nghiệt của môi trường trong thời gian dài. Hiện nay, hàng năm số tử vong do lao còn cao hơn nhiều số tử vong do tai nạn giao thông, ước tính hơn 11.000 người tử vong do bệnh Lao. Những người tử vong do lao chủ yếu do chưa được phát hiện và điều trị kịp thời”, theo chuyên gia hàng đầu về bệnh phổi nhấn mạnh. Bệnh lao là một bệnh lây nhiễm, tuy nhiên, bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn. Nếu công tác phòng chống lao nhận được sự quan tâm, đầu tư đúng mức, được sự chung tay của các cấp, các ngành và của cả công đồng, mục tiêu loại bỏ bệnh lao vào năm 2030 hoàn toàn có thể thực hiện được.

1. Công tác phát hiện và điều trị bệnh lao trong cộng đồng

Việt Nam hiện vẫn nằm trong 30 quốc gia có bệnh lao và lao kháng đa thuốc cao nhất thế giới. Năm 2018 Tổ chức y tế Thế giới ước tính Việt Nam có 174.000 người mắc Lao mới. Tỉ lệ khỏi bệnh được duy trì ở mức trên 90% với bệnh nhân lao mới, 75% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ dài hạn và 80% với bệnh nhân lao đa kháng thuốc sử dụng phác đồ ngắn hạn.

Bệnh lao là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 2 trong các bệnh nhiễm trùng. Hơn 2.000 người tử vong trên 100.000 người mắc lao mới. Còn lại hơn 9.000 trường hợp tử vong do không được phát hiện và điều trị kịp thời; Cả nước có 99 bệnh viện chuyên khoa đủ khả năng áp dụng hiệu quả cao các kĩ thuật mới, thuốc mới, phác đồ điều trị mới trên thế giới về phát hiện, điều trị bệnh nhân lao. Mạng lưới này đã phủ kín đến tận các xã, phường, thôn. Các công nghệ mới, thuốc mới, tiếp cận mới trên thế giới đã được áp dụng hiệu quả cao tại Việt Nam, ngay cả với lao đa kháng và siêu kháng thuốc. Để có thể phát hiện được nhiều ca mắc lao, Chương trình chống lao quốc gia đã triển khai chiến lược “2X” (Xquang-Xpert) vào phát hiện chủ động đạt hiệu quả cao gấp 7 lần so với phát hiện thụ động hiện nay. Bệnh nhân sau khi được chẩn đoán mắc lao sẽ được điều trị miễn phí thuốc chống lao, đối với tất cả các thể lao.

2. Mục tiêu đến năm 2030

Ủy ban Quốc gia về chấm dứt bệnh Lao đã định hướng chấm dứt bệnh lao vào năm 2030 khi tình hình dịch tễ bệnh lao có biến chuyển tốt, nhưng tốc độ giảm số ca nhiễm quá chậm so với mục tiêu đưa số người mắc lao trên 100.000 dân từ 289 người (năm 2017) xuống 20 người (năm 2030). Hiện tốc độ giảm số bệnh nhân lao trên 100.000 dân mới đạt trung bình 3,8%/năm, trong khi yêu cầu đặt ra cho giai đoạn 2017-2025 là 9%/năm, giai đoạn 2025-2030 là 15%/năm

Để phát hiện sớm bệnh Lao và điều trị kịp thời sẽ giúp chúng ta ngăn chặn nguồn lây lan tại cộng đồng. Vì vậy khi có các biểu hiện sau như:

- Ho khạc đờm kéo dài trên 2 tuần;

- Gầy sút cân, kém ăn, mệt mỏi;

- Sốt nhẹ về chiều, người mệt mỏi, ra mô hôi về đêm;

- Đau ngực, khó thở, ho ra máu….
cần đến khám và xét nghiệm đờm tại Phòng khám Lao của Trung tâm y tế huyện.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến lao đa kháng thuốc là do người bệnh điều trị không đúng, không đủ, không tuân thủ chỉ định của Bác sĩ dẫn đến lao kháng thuốc.

3. Để chữa khỏi bệnh Lao và không để bệnh Lao thành bệnh Lao kháng thuốc cần điều trị sớm, theo đúng phác đồ hướng dẫn của chương trình chống Lao quốc gia là:

- Uống đủ các loại thuốc chống lao theo phác đồ;
- Uống thuốc đúng và đủ liều;
- Uống thuốc đủ thời gian quy định.
Để phòng chống bệnh lao có hiệu quả chúng ta cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

- Tiêm phòng vác xin BCG cho trẻ em dưới 1 tháng tuổi.
- Giữ vệ sinh môi trường, nhà ở thông thoáng, rèn luyện nâng cao sức khoẻ, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý.
- Phát hiện sớm người mắc bệnh điều trị kịp thời và đúng phác đồ để không còn khả năng lây bệnh cho người khác.

Vì sức khoẻ của bạn, gia đình và cộng đồng, mọi tổ chức và mỗi cá nhân hãy tích cực tham gia vào các hoạt động phòng chống bệnh Lao. Công tác phòng chống bệnh Lao không phải của riêng ai.